Z

Zairai

Algemene benaming voor de oudste Camilla sinensis struiken in Japan, nog vermeerderd door zaden, en niet door loten. Velen zijn ondertussen uitgegroeid tot theebomen. De vermeerdering door zaden zorgt ervoor dat elke plant lichtjes verschillend is, en een Zairai veld kan je beschouwen als een field blend. Elke plant gedraagt zich immers een beetje anders en heeft een ander smaakprofiel, omdat hij twee ouders heeft (de meeste cultivars worden gekloond en zijn dus een perfecte kopie van hun moederplant, en dat is hier dus niet het geval). Hierdoor zijn ze erg resistent tegen ziektes en hebben ze diepere wortels, maar de opbrengst is laag. De diepe wortels zouden een hogere mineraliteit brengen, net zoals bij wijn. Omdat de opbrengst wat lager is en de plantjes niet allemaal op hetzelfde tijdstip plukrijp zijn, werden er veel uitgedaan en vervangen door cultivars die meer opbrengen en regelmatiger zijn, maar her en der staan ze nog. Ze geven een idee van hoe Japanse thee moet gesmaakt hebben voor de 20^e eeuw. Wordt soms ook benoemd als yamacha, en zairai betekent eigenlijk lokaal of ingeboren. Ze zijn ondertussen zeldzaam en moeilijk te vinden buiten Japan, en elke thee is uniek.

Organic Zairai Sencha, O-Cha. : Kirishima, Kagoshima. Licht gestoomd. Een wilde theeplant in field blend. 10.64 euro. Juli ’18. Aan de droge thee kan je wel blijven ruiken, zo rond, vet en lekker geurt hij ! In coldbrew, zeer mooi troebel geel, niet groen ! een mooi dik aroma en ook in de mond dik, veellagig, complex en romig met een lange en erg ronde afdronk 😊😊😊😊 zelfde periode, warm gezet: de natte blaadjes verspreiden een intens grassig aroma, als een weiland in de regen, en de blaadjes zijn mooi versnipperd en mooi groen. De infusie is geelgroen. In de neus is de thee zoet en complex, grassig. De mond is rond, edel en zacht, heel breed en op een lichte manier intens, als een mooie geisha maar dan met pit en humor en intelligentie. Verslavend theetje. Beetje boterig? Veel structuur. 😊😊😊😊

 

Zao Bei Jian

Zwarte thee uit Sichuan. Congou stijl. Vaak afkomstig uit het bergachtige westen, waaronder ook Mengding, en meestal twee blaadjes en een knop. Meestal wat moutig met soms een beetje chocolade-toetsen. Een goed gemaakt exemplaar heeft meestal ook wat gouden tipjes. 

Zealong

48ha aanplant van Taiwanese cultivars. Maken momenteel drie werkelijk uitstekende oolongs in de stijl van jade oolongs uit Taiwan. Drie flushes: een spring flush in november, een summer flush in januari en een herstflush in maart. Nogal moeilijk te vinden in Europa.

Zealong Black: sample gekocht in Berlijn 2019. 2.6 euro voor 6.6 gram. 18 april ’20, 3.2 gram; 80°C, 4 mins, 250ml. Nat blad geurt zéér aangenaam, mooie complexiteit, een beetje Japans. Kleur infusie: oranje. Aroma: ergens tussen Wakouche en Red Jade, wat getomateerd, honing, een beetje karamel. Mooi zacht in de mond, met een mooie, exuberant-complexe afdronk en een fijn tikje astringentie. Een tweede zetsel was nog even lekker, iets zachter en meer moutig.  😊😊😊😊

 

 

Zeng Xiao Long

China, Guangdong. Dancong producent. In 2011 begonnen met de productie van Dancong. 333 ha waarvan een vijfde is aangeplant met theestruiken. Verdeeld door Camellia Sinensis.

Zenkouen

Japan. Shimada, Shizuoka. Yoshimitsu Masuda werkte eerst in een coöperatieve die organisch werkte maar toen hij terugkeerde naar het familiebedrijf in 1992 schrok hij erg van de pesticides die gebruikt werden door zijn vader en andere boeren in de regio. Toen zijn vader hem een veld gaf om organisch op te werken ging hij zoals dat vaak gaat door een moeilijke periode van dalende opbrengsten en insectenplagen. Vandaag is bijna de hele boerderij organisch.

Zenkouen Tea Garden Black tea Bags, Yunomi: Organisch. 3 min, 90°C, 200ml. Spring harvest. Shimada, Shizuoka. 7.86 euro voor 25 gram. Yabukita en Kanayamidori. Diepgestoomd (fukamushicha). 11 oktober 2021, 3 min, 92°C, 200ml: aardig aroma, een beetje kruidig. Een volle en ronde thee, aangenaam, erg verschillend van een klassieke Assam bijvoorbeeld. 😊😊😊

 

Zhanglang

Grootste Bulang-dorp van Xishuangbanna, Menghai, Yunnan, China. Ten zuiden van Xiding, op de Bada thee-berg waar ook een 1700 jaar oude theeboom staat, de ‘King of Tea Trees’.  86 ha met veel oude theebomen tussen de 300 en 800 jaar oud, 200ha met theebomen tussen de 100 en de 300 jaar oud en 330 ha nieuwe aanplant. De oudste bomen staan op rond de 1800m boven de zeespiegel. De naam betekent ‘iedereen verdoofd van de kou’ vanwege een oude legende rond de Boeddha wiens witte olifant hier ter plekke vast vroor.

Zhejiang

Kustprovincie in China. De naam betekent kronkelende rivier. Ligt noordelijk van Fujian, aan de Oost-Chinese zee, onder Shanghai en is erg bergachtig. Het heeft een gematigd en vochtig zeeklimaat en de grond is alluviaal en rijk aan mineralen. Het is de geboorteprovincie van Chiang Kai-Shek en de bekende schrijver Lu Xun. Ondermeer bekend voor zijn Long Jing groene thee uit Hangzhou, zijn Anji Bai Cha, uit Anji, en zijn Huiming, maar er worden ook grote hoeveelheden export-thee van lagere kwaliteit gemaakt zoals gunpowder. Deze komen van de vlaktes, terwijl de beste uit de bergen komen. In het zuidwesten ligt Qimen, op een uitloper van het Huang Shan massief, waar de excellente zwarte Qimen en de opvallende en lekkere Tai Ping Hou Kui vandaan komen.

Zhejiang Imperial High Mountain Mao Feng 2020 green tea, Siam Teas: 25 gram, 8.5 euro. Een knop en een blad, geplukt wanneer beide dezelfde lengte hebben (mao feng). Chunan County in Zhejiang, tuin op 1000m hoogte, uitgebaat door een coöperatieve. Alle struiken zijn ouder dan 80 jaar en in deze tuin wordt maar één keer geplukt, in de eerste dagen van de lente. Geen pesticides, geen kunstmest. Simpel en gemechaniseerd proces, waarbij de blaadjes na verwelking (een paar uurtjes) worden verhit om de kleur te fixeren en dan machinaal gerold. Ongeroosterd, alleen gedroogd met hete lucht op het einde. 7 juni ’20, 250ml, 4.3 gram, 2 min, 85°C, kyusu. Het natte blad heeft het aroma van pas gewassen peultjes. Strogeel. Frisse aroma’s, orchidee en iets van verse peulvrucht. De smaak start opnieuw met die peulvrucht en die orchidee door elkaar en is licht zoet. Heel frisse thee, groot lente-gevoel, heel puur. Tweede zetsel, 4 min: ronder, en veel grassiger, en opvallend zoeter. 😊😊😊(😊)

 

Zhenghe

Regio in Fujian, China, bekend voor zijn witte thee, maar ook één van de drie plaatsen waar de originele congou zwarte thee vandaan komt, de zhenghe-gongfu. De witte thee’s zijn de beroemde Bai Mudan en Bai Hao Yinzhen, maar de betere komen uit Fuding. De witte thee uit Zhenghe wordt dan ook veel gebruikt met jasmijnbloesems om er Jasmine White Tea mee te maken.

Zheng Shan Xiao Zhong

China. Dit zou de oudste geëxporteerde thee van China zijn, en de naam Lapsang Souchong is eigenlijk een westerse verbastering van de Chinese uitspraak. Zheng Shan verwijst naar het gebied, Xiao Zhong naar het kleine blad van de cultivar. Vandaag wordt er vaak mee aangeduid dat het hier gaat over de originele, ongerookte versie, in tegenstelling tot wat we nu Lapsang Souchong zijn gaan noemen, maar de thee kan dus gerookt of ongerookt zijn. Hij komt uit Wuyishan, de bergketen tussen Fujian en Jiangxi, waar ook beroemde oolong’s als Da Hong Pao worden gemaakt. Het is waarschijnlijk dat dit de zwarte thee is waarmee men in het Westen voor het eerst kennis maakte en die aan de grondslag ligt van de immense populariteit van zwarte thee in onze regio’s. De Nederlanders waren gek op de gerookte versie zodat deze zeer populair werd, maar de laatste tijd komt de meeste Lapsang Souchong (zie daar voor meer uitleg hierover) uit andere regio’s en wordt hij gemaakt met lagere kwaliteitsthee. Vlak na de eeuwwisseling begon men de goede thee terug te gebruiken voor ongerookte thee. Je drinkt hem best in zijn natuurlijke vorm, maar toevoeging van melk maakt de goedkopere versie verslavend lekker en doet dan sterk denken aan cacao (dit is hoe de Engelsen hem dronken, in China wordt het nooit gedaan). De topversie van deze thee heet Jin Jun Mei, maar is eigenlijk een klasse apart. Origineel komt hij van het dorp Tong Mu en dat zou nog steeds de beste zijn.

Xiao Zhong, Thee van Sander: Gekocht 26 februari ’20, 25 gram, 3.75 euro. 2 min, 80°C aangeraden (gaiwan). Ongerookt en gemaakt van het topje. Wuyi bergen. 29 maart ’20, glazen karaf, 2 min, 93°C, 3 gram, 200ml. Droog blad: redelijk fijn maar groot en tamelijk volledig. Nat blad: aroma van chocolade, fruit honing. Infusie: oranje, naar amber toe. Erg mooi aroma, ook hier chocola, fruit. In de mond nogal timide, eindigt wel zacht. Weinig uitgesproken. Zachte en redelijk korte afdronk. Bij afkoelen echter veel overtuigender: zachte toetsen van vanille en honing, een frisse toets, en een mooie zachte en nu langere afdronk. Ongelooflijk yummy met een scheutje volle melk. 😊😊😊(😊)

Xiao Zhong high grade, Thee van Sander: 16.5 euro per 100 gram. Uit Wuyi. Ongerookt. Sample van 5 gram. 3 november ’18: 3 minuten, 5 gram voor 400ml, 100°C. Droge blaadjes zijn mooi gevormd, egaal van kleur en geuren lekker. Amberkleurige, heldere infusie. Aroma’s van cacao met toetsen van honing en fruit. Beetje astringentie maar absoluut drinkbaar zonder melk, de astringentie is ondersteunend, fijne toetsen van cacao en honing, redelijk lange afdronk. Lekkere thee, wat springerig, heel “joviaal”. 😊😊😊(😊) Nieuwe bestelling eind 2019. 1 april ’20, 200ml, 3 gram, 93°C, 5 min omdat ik hem met 2 min te slap vond. Nat blad geurt mooi naar fruit met iets wat harder ertussen. In de neus cacao en bloemen. De smaak is na 5 minuten nog altijd heel zacht en ingehouden, er is wat smaak retronasaal en er is een beetje afdronk. Na afkoelen wel beter, aangenamer, met fruit en cacao in de afdronk en vooral de echo ! Geen idee of deze nu al wat te oud was…

Xiao Zhong highest grade, Thee van Sander: 36.5 euro per 100 gram. Ongerookt, topjes. Zakje van 25 gram. Uit Wuyi. 4 november ’18: 2 minuten, 80°C, 6 gram op 400ml. Erg mooie droge blaadjes met een mooi vol aroma. Heldere, amberkleurige infusie, iets donkerder dan de vorige. Mooi en enthousiast aroma met vooral cacao en fruit (is dit longan fruit?), héél helder en zuiver. In de mond complex, fijn, gebald en ingetoomd, rechtlijniger maar ook zuiverder en fijner dan de vorige. Beetje astringentie die niet stoort. Mooie afdronk en een thee waarvan de geurherinnering nog lang blijft hangen. 😊😊😊😊 Opnieuw geproefd 31 maart 2020, Glass pitcher, 85°C, 2 mins, 200ml, 3 gram. Aroma nat blad: heel mooi, kersen, iets van koffie, chocolade. Diep oranje kleur. Mooi aroma met cacao en fruit. Smaak: zeer zacht, heel fijn, mooie zachte complexiteit, heel mooie start, dan iets strakker en een lekkere en lange afdronk die mooi opwelt na een paar seconden: hmmmm ! voor de afdronk zeg nog altijd 😊😊😊😊

Little Tong Mu – Tong Mu Zhengshan Xiaozhong, 2018, Mei leaf: November 2018, 50gram, Mei Leaf. 16.8 euro voor 100gram. Geplukt april 2018 in Tong Mu in Fujian, uit een theetuin op 1300m hoogte. Cultivar Xiao Zhong. Droog, gedraaide, zwarte blaadjes, mooi volledig, redelijk groot. 2 minuten, westers, ik vind dit weinig: helder karamelkleurig. Erg mooi, helder aroma, vooral fruit. In de mond erg lekker, nauwelijks astringentie, mooie fraîcheur, vooral fruit en vers gesneden houtsnipper. Een zeer heldere thee. 9 december ’18, gongfu, 5 gram, 10 sec, 100ml. Oranje-karamelkleurige infusie. Natte blaadjes weer zeer complex, met iets floraals, iets van taart (framboos ? rabarber ?) en iets lekker fris (inderdaad, wat à la rabarber), heel mooi in ieder geval. In de mond muscatel en iets heel floraals. De verkoper spreekt van granola, en inderdaad maar dan met frambozenyoghurt erdoor. 20 seconden. Natte blaadjes geuren nu wat houtiger, warme, zure rabarberjam. De mond is nu wat complexer geworden, een mengeling van fruit, honing, vers gezaagd hout, een beetje astringentie en een leuke afdronk. 30 seconden: donker karamel met oranje slag. Eenvoudiger en meer opvallende zoete toetsen. 😊😊😊(😊) 1 april ’20, op zijn Westers: deze thee was zo goed als dood, zelfs na 5 minuten zettijd. Na afkoelen was er nog wat smaak en nasmaak, heel fruitig.

Souchong Liquor, 2018, Mei Leaf: geplukt april 2018 in Zhenghsan, Fujian, op 1500 m hoogte. Xingcun Xiao Zhong cultivar. Jonge blaadjes. 9.5 pond voor 50 gram. Gekocht mei 2019. 5 oktober 2019, in een kyusu. Mooie kleine blaadjes. 3 gram, 200ml, 2 mins, 90°C: zwarte chocolade met stukjes fruit voor de natte blaadjes. Oranjekleurige infusie. Complexe geur, peperkoek. Mooie levendige intro. Eindigt op frisse levendige noten. Mooie smaken maar kan ze niet direct thuisbrengen (chocolade, iets van fruit ?, exotisch hout). Aanvaardbaar lange finish. 23 december ’19, gaiwan, 4 gram, 15 sec, 95°C, 100ml. Heel mooie aroma’s voor het natte blad, zeer complex, iets uit grootmoeders keuken met specerijen en rode kool ? Oranjekleurig. Infusie geurt minder complex dan de blaadjes, maar wel lekker. Zeer mooi en zacht mondgevoel, een tamelijk intense en duidelijke smaak, een mooie lange finish die redelijk lang nagalmt. Tweede zetsel, 95°C, 20 seconden: zo mogelijk een nog complexer aroma voor de blaadjes, en ook voor de infusie nu, een mengeling van fruit en echte keukenaroma’s. Zeer lang. Derde zetsel 95°C, 25sec: Een iets frisser aroma dan voorheen, minder keukenaroma, meer fruit en bloemen. Infusie geurt heel floraal. Mond is minder hevig maar lekker met een leuke afdronk. Vierde zetsel, 30 sec: Nat blad word aards en zoet, thee verliest veel van karakter, wel nog leuke afdronk en nog steeds een beetje zoet. 5^de zetsel, 1 min: Nog altijd leuk, lekker zoetje, nog altijd leuk smakend. Een pracht van een thee ! 😊😊😊😊1 april ’20, glazen pitcher, 200ml, 2 min, 93°C, 3 gram. Nat blad: cacao en fruit, kers. Oranjekleurige infusie overhellend naar amber. Zacht en fruitig aromazachte start, mooi zacht en duidelijk fruit, en opwellende cacao toetsen, mooi zoetje en breed mondvullend. De afdronk is ok. Lijkt eigenlijk heel sterk op een JJM. Zeer lekker.

Wild Lapsang Souchong Unsmoked, fruity, Premium Label N°32, 2019, Teastation: Geoogst 4 oktober 2019, Tong Mu Guan. 1500m hoogte. Qi Zhong wilde struiken. Eén knop en twee blaadjes. Redelijk dik blad want van een late oogst. 2 à 4 minuten. 90-95°C. 29 maart, 2.5 min, 200ml, 94°C, glazen pitcher. Nat blad: een beetje zurig, appel en rode kool. Erg mooie kwaliteit, halfgroot, volledig. Oranjekleurige infusie. Beetje verrassend aroma. Fris eerder dan zoet of fruitig, voor mij een beetje een vreemde thee. Mooie afdronk wel, en als hij wat afkoelt ook een duidelijke zoete toets. 3 april ’20, 200ml, 3.5 min, 95°C, 3.5 gram. Nat blad: erg complex, vleugen cacao, kersen, pruimen, wildsaus. Oranjekleurige infusie. Aroma: fascinerend in zijn complexiteit; de aroma’s buitelen over elkaar heen, dicht verweven, fruit, kruiden, als een ingewikkeld gerecht. Heel mooie zachte opening, heel verweven, wat een finish, magnifiek mooie afdronk, behoorlijk indrukwekkend ! Onwaarschijnlijk lekkere xiao zhong, enorm lang, zelfs de echo is behoorlijk. Tweede zetsel, 4 min: misschien iets minder complex, maar zacht en lekker en absoluut de moeite. Ik vind dat de thee heel duidelijk zijn field blend-karakter weggeeft door die door elkaar buitelende smaken. Een topper ! 😊😊😊😊(😊)

Sweet Spice Jin Jun Mei, 2021, Mei Leaf: Tong Mu Village. Geplukt 28 maart 2021. Xing Cun Xiao Zhong cultivar. 1200 m hoogte. 15.95 £ voor 15 gram (125 euro voor 100 gram). 12 december ’21, gaiwan, 4 gram, 25 sec, 95°C, 100ml. Heel fijn bladmateriaal, donkerbruin met lichtere stukjes. Aroma nat: kaneel, fruitjam, iets van karamel. Lichtbruin, mooi en helder. De infusie geurt naar kaneel en nogal zwoele bloemen. Zacht en dik en zeer smakelijk, met een uitwaaierende complexiteit en een erg lange afdronk. Kaneel, violetjes en koekjes (geen zandkoekjes, malted biscuits zegt ML). Mooi maar prijzig. Tweede zetsel, 30 sec: specerijen en jam, heel zacht ook, fluwelig. Derde zetsel, 35 sec: meer jam in de neus, maar dan komt de kaneel weer. Zoeter nu. Vierde zetsel, 40 sec: kaneel en fruit. Iets astringenter in de mond, de smaak verdwijnt wat, het aroma blijft beter. Lekkere afdronk wel ! Zelfde dag, kyusu, 3 gram, 3 min, 95°C, 150ml. Infusie kleurt meer oranje. Aroma nat blad is nu veel meer richting klassiekere JJM, met fruit, en veel minder kaneel dan in de gaiwan, veel floraler en met de klassieke mouttoetsen van een JJM. Ook in de mond veel meer een JJM, weinig te merken zelfs van de kaneel, maar ook veel minder complex. Best in de gaiwan dus. 😊😊😊(😊)   

Zheng Shan Xiao Zhong, 2018, l’Heure Blaue: Fujian, Wuyi. Augustus 2018. Cai Cha cultivar. 5 gram, 10 cl, 10 à 20 sec. of 5 gram, 50 cl, 4 à 5 mins. 18 februari 2022, kyusu, 150ml, 3 gram, 99°C, 3 mins: nat blad, mooi fruitig maar met een heel lichte toets van rokerigheid. Roodbruin. Leuk aroma, met die vleugjes rook bovenop dat fruit. Zacht en complex, met een heel mooie mix van lichte rokerigheid, mineraliteit en zacht fruit. Heel mooi rond mondvullend, heel veel drinkplezier. Zachte afdronk. Tweede zetsel, idem maar 5 mins: heel zacht en zelfs wat zoet. 😊😊😊😊

Zheng Shan Xiao Zhong, 2022, Nannuoshan: 20 gram. Tongmuguan, Wuyishan, begin April 2022. Qi Zhong cultivar. 58 euro voor 100 gram. 4 februari 2023, druilerige late namiddag. Mooi droog blad, met opgewarmd een eerder fijne fruitige toets, maar niet heel expressief. Nat blad: heel mooi, expressief, complex. Bloemen, iets zesty, heel verfrissend, een toetsje zoet. Tussen oranje en caramel que kleur. Mooi blad. Zacht en wat zoet, maar met een verfrissende toets van zeste. Mooie afdronk. Erg lekker. Geen spoor van bitterheid, wel met een rondrollende zoete toets die na een seconde of twee vervangen wordt door de afdronk. Best wel duur, maar heerlijk. Veel body, veel karakter. Tweede zetsel, even lekker aroma, zoeter in de mond, en zelfs in de afdronk. Heerlijk. 😊😊😊😊

 

 

 

Zhen Tang Shu

China. Rotsthee. Betekent ‘Proper Tang Tree’, genoemd naar de Tang dynastie (618-907), en dit is één van de oudste cultivars van de streek. Naast de vier hoofdcultivars bevat Wuyi honderden varianten die vaak maar in kleine hoeveelheden bestaan, en maar heel zelden worden geëxporteerd. Sommigen worden gebruikt in Wuyi Da Hong Pao blends.

Zhengyan

Deel van het Wuyi gebergte in Fujian. Ook bekend als Mingyan. Betekent Original (Zheng) Rock (Yan). Slaat op de ongeveer 70 km² natuurreservaat waar geen pesticides of kunstmest mag worden gebruikt, en waar een microklimaat is met heel veel regen en mist en erg mineraalrijke bodem. In de regio staan honderden verschillende cultivars waarvan maar enkele echt populair zijn en gekend buiten China. Dankzij het terroir wordt aan deze thee’s Rock Rhyme of Yan Yun toegekend, en het zijn de allerbeste thee’s van het Wuyi gebergte. De ‘Three Pits and Two Gullies’ waren vroeger de beste oorsprongsplaatsen (Huiyuan Pit, Niulan Pit, Daoshui Pit, Liuxiang Gully, Wuyuan Gully) maar de lijst is nu groter geworden.

Zhi Lan Xian

China. Fenghuang. Phoenix Oolong, de naam betekent Iris Orchidee en verwijst naar de geur van deze bloem. De beste behouden tot 20 passages door de gaiwan hun aroma’s. Familie van Shui Xiang. Ook bekend als Song Zhong Zhi Lan omdat men gelooft dat de moederstruiken uit de Song dynastie stammen. Helder en vaak wat metalig.

Song Zhong Dancong Oolong 2021, Global Tea Hut: Phoenix Mountain, ChaoZhou, Guang Dong, China. 700m hoogte. Song Zhong, familie van Shui Xian, en dit is de oudste van de cultivars. Old Growth. 90-95°C. Gongfu. Striped oolong. 15 augustus 2022, gaiwan, rinsed, 100ml, 5 gram, 25 sec, 95°C. Nat blad, een fijn aroma van bloemen. Licht karamelkleurig. Fijn floraal aroma, niet overweldigend. Medium dik, fijn, met een heel mooie zachte maar intense afdronk. 10 sec: floraal maar iets intenser. Een beetje zoeter, delicaat maar heel lekker. Erg mooie afdronk. 20 sec: ok. Fijne en lekkere thee. 😊😊😊😊

 

Zhong Shu Hu

Eén van de theedistricten op de berg Ali in Taiwan. Lang bekend voor zijn fruitbomen maar sinds een twintigtal jaar wordt er veel thee geteeld voor oolong, waarvoor terroir en klimaat heel geschikt zijn. Theetuinen op tussen de 1300 en 1800m boven de zeespiegel. Koel en mistig. Op de meeste plaatsen staan theestruiken en fruitbomen (vooral pruimelaars) nog steeds door elkaar en men beweert dat je dat kan ruiken. Frisse maar zachte Oolong die populair en niet goedkoop is.

Zhoucha

Benaming voor alle thee’s in de Wuyi stijl die uit de streek rond Wuyi komen. Dit is eerder een kopie van Wuyi, en meestal is de kwaliteit inferieur, en moet de thee veel goedkoper zijn.

Zhulan

Groene thee oorspronkelijk uit Jiande in Anhui, gemengd met zhulan bloemen van de Chloranthus spicatus (pearl orchid). In de 19^de eeuw veel verhandeld in Kyakhta in Rusland, maar bestemd voor het westen waar hij veel populairder was dan in Rusland zelf. Wordt nog steeds gedronken in China. Men zegt dat Earl Grey een poging was om deze thee na te bootsen met de in Europe verkrijgbare bergamot olie. Vandaag gemaakt in Anhui, Jiangxi, Jiangsu en Yunnan.

Zhu Si

China. Rotsthee. Betekent ‘Bamboo Slivers’, genoemd naar de vorm van het blad. Naast de vier hoofdcultivars bevat Wuyi honderden varianten die vaak maar in kleine hoeveelheden bestaan, en maar heel zelden worden geëxporteerd. Sommigen worden gebruikt in Wuyi Da Hong Pao blends.

Zhu Ye

Chinese cultivar die vooral wordt gebruikt voor de productie van zwarte Qimen thee in Anhui. °1815 door Hu Yun Long. Oorspronkelijk bedoeld voor groene thee tot Hu Yun Long na een bezoek aan Fujian zwarte tee begon te maken en merkt dat hij er beter voor geschikt was.

Zhu Ye Qing

Sichuan, China. Ook bekend als Green Bamboo Leaf. Groene, kortgebakken thee. Recent populair geworden, naar het schijnt vooral door goede marketing in China, maar hij zou al bestaan sinds de jaren 60, toen volgens de legende Generaal Chen Yi een klooster bezocht en deze thee voorgezet kreeg. Toen hij naar de naam vroeg antwoordden ze hem dat de thee er nog geen had en noemde de generaal hem Groen Bamboeblad, naar de vorm van de natte blaadjes. Verfrissende groene thee, zoet met een frisse toets, normaal gezien geplukt voor het Qing Ming festival. Hij groeide oorspronkelijk op de Emei Shan berg, tussen bamboe-wouden met zware ochtend- en avond-mist, maar de meeste zou nu van de nabijgelegen Meng Ding berg komen waar het klimaat minstens zo goed zou zijn en er meer plaats is voor theetuinen. Tijdens het verwerken worden de donzige haartjes op de bladeren verwijderd, wat ze hun donkergroene glanzende uiterlijk geeft.

Zhu Ye Qing, Thee van Sander: 39.5 euro per 100 gram. Alleen knopjes. 5 gram, juli 2018. 18 november ’18, 200ml, kyusu, 2.4 gram, 3 min. Heel bleekgele infusie. Interessante neus, vers gekookte sperziebonen zoals de importeur vermeld, zeker voor het natte blad, maar ook voor de infusie. In de mond zit ook nog iets interessanter, iets mineraligs, en dat maakt het een heel aardige thee. Bij het tweede zetsel waren de sperziebonen weg en viel die mooie mineraliteit nog meer op. 😊😊😊(😊)

Emei Zhu Ye Qing, 2020, Hotsoup: E Mei Shan uit Sichuan. Eerste pluk 2020. 19.5 euro voor 25 gram. 200ml, 60-80°C, 2 gram, 2 minuten. 11 april ’21, 200ml, 3 gram, 70°C, 2 minuten, kyusu. Heel mooi en zuiver aroma voor het warme droge blad: sperziebonen, zoet. Nat blad geurt minder zoet, vegetaal, het aroma van de thee is zoeter. Bleekgeel. Romig, zoet en vegetaal, niet erg uitgesproken, fijne afdronk. Zeer beschaafde thee. Tweede zetsel, zelfde parameters: zoet en zacht en met meer opvallend die sperziebonen. 😊😊😊(😊) 25 april ’21, 2 min, kyusu, 150ml, 3 gram. Het warme droge blad geurt echt heel mooi, heel complex. Ook nat heel mooi, iets vegetaler. Zacht, zoet, met een mooie afdronk van sperzieboon en iets zoets. Geen schreeuwertje maar lekker. Ook tweede zetsel is heel zacht en zoet, en erg aangenaam. 😊😊😊(😊) 

High Mountain Emei Shan Zhu Ye Qing, 2021, Siam Teas: 37.9 euro voor 100 gram. Uit Emei Shan in Sichuan, tegen de grens met Huna en Guizhou. 1200m hoogte. Geplukt eerste weken van april 2021. 80°C. 25 gram. 23 mei ’21, 4 gram, 80°C, 2 min 30 sec, 100ml. Fijne, glanzende, fris ruikende en fris uitziende blaadjes. De natte blaadjes ruiken naar sperziebonen met een echo van nootjes. Helder goudgeel. De Infusie geurt lekkerder dan de blaadjes, heel fris en zuiver. Nogal stroperig. In de mond eerst en vooral opnieuw die sperziebonen, met een mooi maar duidelijk bittertje. Helemaal achterin de afdronk de nootjes. Tweede zetsel, zelfde parameters: zoet en dik en opnieuw die sperzieboontjes, maar niet de nootjes. Derde zetsel, 3 min: zacht, zoet en vegetaal. 😊😊😊(😊)

Bamboo Sabre, Zhu Ye Qing, 2021, Mei Leaf: Pluk 20 februari 2021. Laochuan Qun Ti Zhong cultivar, de originele traditionele cultivar van de regio. Emei, Leshan, Sichuan. Alleen knop. 1200m hoogte. 19.95 pond voor 20 gram. Meer dan 50 jaar oude struiken. 85°C. Top (zie website). 18 september ’21, 3 gram, 85°C, 100ml, gaiwan, 2 minuten. Ingelegde boontjes, iets romigs en boterigs (gesmolten boter). Heel complex. Erg intense smaak met een duidelijke bittere toets die eigenlijk goed bij de thee past (geen uitdrogende astringentie wel echte bitterheid). Romig en een heel interessante complexe combinatie tussen het vegetale en die romigheid. Mei leaf raadde twee gram aan, herproberen. 25 september ’21, 2 gram, gaiwan, 85°C, 2 mins. De natte blaadjes geurden eerst naar boontjes maar kregen snel iets heel floraals en fris. Voor de mond, licht en fris met een heel klein bitter toontje op de zijkant van het achterste van de tong (niet astringent!). Mooi vegetaal maar ook zacht en een beetje romig. Mooie afdronk, met ook nu dat mooie bittere toetsje (bij 3 gram was dat veel sterker). Tweede zetsel was lekker vegetaal met een mooi zoetje en lekker fris. Zeer mooi in coldbrew ook. 😊😊😊😊(😊)

 

 

 

 

Zimbabwe

Eerst aangeplant in 1924 en succesvol tot de economische catastrophe in 2007. Vooral in de Eastern Highlands.

Zisha

Purperen klei die gebruikt wordt voor het maken van yixing theepotten. Mengeling van kaolin, kwart en mica, en met een hoog gehalte aan ijzeroxide. Vooral Huanglongshan en Zhaozhuangshan. De klei die meestal diep ondergronds tussen andere kleilangen te vinden moet worden opgegraven, gedroogd, gezeefd en dan bewerkt worden om te worden hergebruikt. Zisha is altijd purper-rood-bruin en wordt zowel gebruikt voor de elegante en pure yixing potten als voor meer complexe, ingewikkelde en meer speelsere vormen. Toevoeging van andere metalen kan de kleurschakering beïnvloeden. Bij het uitspoelen en proper maken mag nooit detergent gebruikt worden.

Zi Sun Hong Cha

Zwarte thee. Zhejiang, China. Purple Bamboo Shoot Black tea. Gemaakt met de Gu Zu Qun Ti cultivar.

Zi Sun Hong Cha, 2019, Nannuos: 20 gram. Changxing, Huzhou, Zhejian, lente 2019. Gu Zhu Qun Ti cultivar. 17 euro voor 100 gram. 11 februari ’23, 3 gram, 150ml, 3 min, 98°C. droog blad: nogal neutraal, kleine blaadjes. Het natte blad geurt een beetje naar mout met een frisse toets. De geur van de infusie heeft iets romigs. Roodbruin. Licht astringent. Aardige maar nogal on-Chinese zwarte. Nogal een bittere afdronk, wat storend. 98°C was te warm voor deze. Tweede zetsel aan 90°C, maar weinig zeggend. 12 februari ’23, 90°C, voor de rest zelfde parameters. Nat blad geurt zoeter. Redelijk ok, maar altijd die bitterheid. Geprobeerd met melk en dat ging (en zo ga ik hem wegwerken in de ochtend). 😊😊(😊)

Zong Shu Hu

Taiwan. Terroir op de berg Ali Shan, waar vroeger vooral fruit stond aangeplant maar waar de laatste 20 jaar meer en meer boeren overschakelen naar thee. Gelegen op tussen de 1300 en 1800 meter boven de zeespiegel. De koele en vochtige lucht is ideaal voor oolong. Erg complexe thee met een zoet en soms boterig mondgevoel.

Zui Hai Tang

China. Rotsthee. Betekent ‘Drunken Crab Apple’, omdat de theeboom lijkt op een ineengekronkelde voorovervallende wilde appelboom. Naast de vier hoofdcultivars bevat Wuyi honderden varianten die vaak maar in kleine hoeveelheden bestaan, en maar heel zelden worden geëxporteerd. Sommigen worden gebruikt in Wuyi Da Hong Pao blends.

Zuid-Afrika

De eerste aanplant in Zuid-Afrika dateert uit 1850 met theeplanten uit Kew Gardens en lag ten zuiden van de Limpopo in de Durban Botanical Gardens (Natal). In 1877 werd echter Assam aangeplant en startte de commerciële theebouw die een groot succes was zodat er tegen 1889 al 441 ha thee stond. Na een dip vlak na de tweede wereldoorlog kwamen er nieuwe theegebieden langs de Drakensbergen in Oost-Transvaal en in delen van Transkei en na 1970 volgden er nog nieuwe. De oogst vindt plaats tijdens het regenseizoen van november tot maart, voor het grootste deel volgens de CTC-methode. Bijna de volledige productie wordt binnenlands geconsumeerd. Zuid-Afrika blijft uiteraard ook het land van de rooibos !

Zuid-Gyeongsang

Zuid-Korea. Groene thee van de hellingen van de Jiri San berg.

Zuid-Jeolla

Provincie van Zuid-Korea. Populair bij Koreaanse toeristen. In de Boseong bewerken een 1000-tal boertjes een 1063 ha. De Daehan Dawon theetuinen van Boseong zijn populair bij toeristen.

Zuid-Korea

0,1 % van de wereldproductie. Alhoewel Zuid-Korea een lange geschiedenis van theekweek en theeconsumptie kent, was de populariteit ervan wisselend. Al in de 6^de eeuw werd jeoncha en dancha geimporteerd door Boeddistische monikken, in de vorm van tegelthee. Thee werd hier voor het eerst aangeplant rond 900 na Christus, maar tot de 14^de eeuw bleef het een drank voor monniken. In de 14^de eeuw ontdekte de aristocratie de drank en ontstond de darye theeceremonie, maar tegen het einde van de Koryo dynastie verdween het gebruik van thee bijna volledig. In 1924 werd het eerste theehuis geopend, maar de Japanse bezetting maakte thee terug onpopulair (de Zuid-Koreanen zijn koffiedrinkers). In de jaren 60 van vorige eeuw werd thee terug populair door de inspanningen van de natioalistische monnik Hyodang Choi Beom-Sul die de Panyaro Way of Tea ontwikkelde. Er werden nieuwe velden aangeplant, maar in 2007 barstte het grote Theeschandaal los toen KBS (Korean Broadcasting System) aan het licht bracht dat Koreaanse thee vol residu’s van pesticides zat. Dit schandaal bracht zware schade toe aan de thee-industrie maar achteraf bleek het louterend. Focus op kwaliteit en biologische landbouw maakten de kwaliteitsthee uit Zuid-Korea opnieuw gewild en populair en de biologische thee van het vulkanische eiland Jeju is internationaal gewild en geapprecieerd.

Bijna alle boerderijen liggen in het zuidelijke deel van het schiereiland waar een zeebries de velden afkoelt, en veel theetuinen zijn klein en onder controle van de tempels. Er wordt vooral groene thee gemaakt en het grootste deel wordt lokaal opgedronken. Er wordt geplukt volgens de maankalender en de thee wordt genoemd naar de maan waarin hij geplukt werd. Ujeon of Woojeon is de first flush thee, daarna komen sejak, jungjak of joongjak en daejak. Ipcha en yeoncha duiden op bladthee, garucha en malcha op poederthee. Deokkeum-cha of bucho-cha betekenr dat de thee “pan-fried” is, jeungje-cha is gestoomd, met meer levendige kleuren, maar wordt vooral in de tempels gebruikt. Boseong in de provincie Zuid-Jeolla, Hadong in de provincie Gyeongsang en het eiland Jeju zijn bekend voor hun kwaliteitsthee’s. Banya-cha uit Boseong is een thee die werd uitgevonden door Boeddhistische monniken en die groeit op zanderige leem vlakbij de bergen en de zee. Banya is de Koreaanse naam voor prajna.  Jungno-Cha (bamboe-dauw thee) is ook een topper. Hij komt uit thee die tussen de bamboestruiken groeit in Gimhae, Hadong en Jinju in de Zuid-Gyeongsang provincie. Hyeonmi-mokcha is een blend van thee met bruine rijst, Remon-nkcha is een blend met citroen. Tteok-cha (of byeongcha) is samengeperste thee.

Zui Gui Fei

China. Rotsthee. Betekent ‘Drunken Concubine’, genoemd naar de vorm van het blad dat aan één zijde een eigenaardige boog heeft die op de afdruk van gestifte lippen lijkt. Naast de vier hoofdcultivars bevat Wuyi honderden varianten die vaak maar in kleine hoeveelheden bestaan, en maar heel zelden worden geëxporteerd. Sommigen worden gebruikt in Wuyi Da Hong Pao blends.

 

Zwarte thee

Of rode thee, zoals de Chinezen hem noemen. Vandaag is dit de populairste thee in het Westen, en de kwaliteit varieert van het eenvoudigste theezakje tot een exclusieve en dure Darjeeling. Het maken van zwarte thee begint met het verflenzen, of withering. De theemaker die hier fouten maakt of verkeerde beslissingen neemt is verloren, en het is dus een heel belangrijk deel van het proces, ook al lijkt het het eenvoudigst. De theebladeren worden uitgespreid over grote oppervlaktes zodat er al dan niet verwarmde lucht kan over worden geblazen opdat eventueel regenwater snel verdampt en het blad zijn vocht begint af te geven. Voor 1 kg thee is 4.2 kg vers geplukte thee nodig en dit geeft een idee van het vocht dat moet verdampen; het proces duurt 12 tot 16 uur. Topthee’s als Darjeeling ondergaan hard withers, waarbij meer vocht verdampt dan bij een soft wither, meer gebruikelijk voor CTC thee. Het withering proces gaat echter over meer dan alleen vocht dat verdwijnt maar er vindt ook een chemisch proces plaats dat van levensbelang is bij het verwelken en dat grote invloed heeft op de smaak. Dit proces start onmiddellijk na het plukken en duurt minimaal 6 uur. Na het verwelken start het rollen of kneuzen waarbij de cellenstructuur van de blaadjes wordt gebroken zodat zuurstof kan reageren met de enzymes in de bladeren, en er een oxidatieproces start. Dit kan op twee manieren: orthodox, waarbij de theebladeren in trommels worden gekneusd en over een gaas worden gevoerd waar de kleinere deeltjes door vallen om naar de oxidatieruimte te worden gebracht. Wat overblijft wordt terug uit elkaar gehaald door een ball breaker en opnieuw gekneusd en over het gaas gevoerd, tot de thee verwerkt is, en de dhool overblijft, de massa verflenste en gekneusde blaadjes. Deze methode wordt vooral in Azië toegepast. De andere methode, CTC of Crush Tear Curl, wordt gebruikt voor thee die bestemd is voor gebruik in theezakjes. Hierbij wordt de thee tussen twee roterende en met messen uitgeruste rollers gevoerd die de theeblaadjes zowel pletten als uit elkaar scheuren, en dit wordt herhaald tot de gewenste vorm behaald is. Deze thee ziet er een beetje uit als koffie, met kleine korreltjes, die in deze fase van het productieproces nog groen zien; de methode is ruw en heeft zijn tegenstanders, maar is ideaal voor de consument die zijn thee met melk drinkt. De volgende fase is de oxidatie, en dit is de fase die zwarte thee maakt wat het is en waarvoor alle vorige fases een voorbereiding waren. Door het rollen worden de cellen gebroken wat toelaat dat de enzymes van de cellen zich binden met polyfenolen, en deze oxidatie wordt zichtbaar in de kleur van de dhool, die van groen naar geel en uiteindelijk bruin gaat. De polyfenolen in de thee worden nu omgezet in theaflavine (TF) en dan thearubigine (TR). Een heel korte oxidatieperiode geeft dus meer TF dan TR, en is gewenst voor lichte, heldere thee, terwijl een thee met body en kleur meer TR’s nodig heeft. De oxidatie kan een handje geholpen worden door machines die de thee keren. Wanneer het gewenste oxidatieniveau bereikt is moet het worden gestopt door een blootstelling aan temperaturen boven de 35°C, wat gebeurt door de thee door een verhitte ruimte te doen lopen en héél precair is. Bij een te grote hitte verbrandt de thee en wordt de smaak verknoeid, een te lage stopt het oxidatieproces niet, en ook hier wordt de smaak verknoeid. Het is één van de moeilijkste delen van het productieproces. Hierna wordt de thee gezeefd en verdeeld in batches, waarbij eerst het steeltje wordt verwijderd door middel van statische elektriciteit die de steeltjes aan rollers doet kleven zodat ze verwijderd kunnen worden. De steeltjes worden dan verkocht aan de Ice Tea industrie of als BMF (Broken Mixed Fannings) in Oost-Afrika waar ze gezocht zijn voor het armste deel van de markt omdat er verschillende malen thee mee kan worden gezet. Eventueel komen ze ook terecht in een BM (Broken Mixed), een mengeling van steeltjes en vezels. De rest van de thee wordt gezeefd en opgedeeld in leaf grades en verpakt. Chinese en Japanse thee wordt minder snel astringent omdat hij langer verwelkt en oxydeert, en dit zorgt ook voor een deel van de unieke aroma’s.